Rəsmi İrəvan son qlobal hadisələrin nəticəsində ABŞ, Avropa Birliyi və Fransanın Ermənistana təhlükəsizlik təminatı vermək imkanında olmadığını artıq anlamağa başlayıb... Paşinyan hakimiyyəti indi Ermənistana yalnız Azərbaycanla imzalanacaq yekun sülh sazişinin təhlükəsizlik təminatı verə biləcəyi ilə bağlı qənaətə sürətlə yaxınlaşır...
 "Yeni Müsavat" xəbər verir ki, Cənubi Qafqazda sülhün və sabitliyin bərqərar olması üçün olduqca real imkanlar açılmağa başlayıb. Belə ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında müzakirə olunan yekun sülh sazişinin mətni tam şəkildə razılaşdırılıb. Yəni, hər iki tərəf bu sənədi imzalamağa və daha perspektivli yeni dönəmə start vermək niyyətlərini rəsmi şəkildə təsdiqləyiblər. Və bu baxımdan, Cənubi Qafqaz regionunda ilk dəfə olaraq, savaş təhlükəsinin birmənalı şəkildə bloklanma ehtimalı indi daha ön plana çıxmış kimi görünür.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hazırda dünyanın bir çox ölkələri Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin razılaşdırılmasını alqışladıqlarını, dəstəklədiklərini bəyan edirlər. Əslində, bu, olduqca pozitiv yanaşma tərzi kimi dəyərləndirilə biləcək önəmli məqamdır. Çünki ilk baxışdan, hər kəs Cənubi Qafqazda sülhün və sabitliyin bərqərar olmasına dəstək vermiş kimi görünür. Və belə beynəlxalq mövqe regional sülh prosesini daha da sürətləndirə biləcək faktordur.

Ancaq Azərbaycan və Ermənistan arasında əldə olunan sülh irəliləyişinə verilən pozitiv reaksiyaların səmimi olduğuna yalnız sadəlövhlər inana bilər. Belə ki, Avropa Birliyi Ermənistanın silahlandırılaraq, yeni regional savaşa hazırlaşdırılmasında bu qurum xüsusi rol oynayır. Hər halda, Ermənistanın hələ də davam edən silahlandırılma prosesi məhz Avropa Birliyi tərəfindən maliyyələşdirilir. Və Avropa Birliyinin mülki müşahidə missiyası adı altında fəaliyyət göstərən kəşfiyyat şəbəkəsi Azərbaycan sərhəd bölgələrini casus müşahidəsi altında saxlayır.

Almaniyanın Xarici İşlər Nazirliyi isə sülh razılaşmasına dəstək bəyanatında Ermənistanın "güzəştlər"ini xüsusi olaraq, qeyd edib. Yəni, belə çıxır ki, yekun sülh sazişinin mətninin razılaşdırılması "güzəştlər" edən Ermənistanın sayəsində mümkün olub. Rəsmi Berlin hələ də qərəzli olduğunu gizlətməkdə açıq-aşkar çətinlik çəkir. Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla tanınmış sərhədlərinin bərpa olunması və Ermənistan tərəfindən tanınması niyə "güzəşt" kimi təqdim olunur? Bu sualın cavabını yalnız Almaniyanın riyakarlığında axtarmaq lazımdır.

Göründüyü kimi, bir tərəfdən guya sülh prosesində əldə olunan irəliləyişi dəstəkləyirlər, əslində isə daha çox "suyu bulandırmağa" çalışırlar. Vaxtilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin də təxminən oxşar mövzuda dəstək açıqlaması verdikdən dərhal sonra Paşinyan hakimiyyətini "Dağlıq Qarabağı" Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanınmaqda suçlamışdı. Və bu, həm Avropa Birliyi ölkələrinin, həm də Rusiyanın Cənubi Qafqaza münasibətdə ortaq ermənipərəst mövqeyi bölüşdüklərini göstərir.

Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Cənubi Qafqazda sülh prosesini dəstəklədiyini bəyan etməsi isə ümumiyyətlə, absurd görünür. Çünki məhz Fransa bu regionda yeni savaşın törədilməsi üçün xüsusi məkrli ssenarilər quran dövlətdir. Ona görə də, Fransa prezidentinin Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin imzalanması üçün heç bir əngəlin qalmadığını bəyan etməsi də riyakarlıqdan başqa bir şey deyil. Və rəsmi Paris Ermənistanı silahlandırmaqdan imtina etmədikcə, Fransa Cənubi Qafqaza qarşı əsas beynəlxalq təxribat mərkəzi olaraq qalacaq.

Əgər, hazırda Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin mətni tam şəkildə razılaşdırılıbsa, bu, indi dəstək ifadə edən Qərb dövlətlərinin xidməti deyil. Əksinə, ABŞ, Fransa və Avropa Birliyi həmişə sülh prosesinin pozulmasına yönəlik geopolitik manevrlər etməyə üstünlük verib. Ona görə də, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Cənubi Qafqaza aid olmayan kənar güclərin, xüsusilə də, Fransa və Avropa Birliyinin sülh prosesində iştirak etmək cəhdlərini qətiyyətlə bloklayıb.

Məsələ ondadır ki, məhz Prezident İlham Əliyevin Ermənistanla birbaşa və ikitərəfli təmas formatı sayəsində yekun sülh sazişinin tam mətninin razılaşdırılması hazırda reallığa çevrilib. Əgər, bu proses kənar vasitəçilərin iştirakı ilə davam etdirilsəydi, böyük ehtimalla həmin sənədin hər bir bəndinin müzakirəsi illərlə sürə bilərdi. Və bu baxımdan, yekun sülh sazişinin tam mətninin artıq razılaşdırılması Prezident İlham Əliyevin növbəti siyasi-diplomatik qələbəsidir.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, indi sülh prosesində növbəti önəmli mərhələ başlayır. Belə ki, yekun sülh sazişinin imzalanması üçün indi Ermənistan rəsmi Bakının prinsipial şərtlərini də yerinə yetirilməlidir. Yəni, rəsmi İrəvan ən qısa zamanda Ermənistan konstitusiyanı dəyişdirərək, Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları olan müddəaları ləğv etməlidir. Eyni zamanda, Ermənistan Azərbaycanla ortaq şəkildə Minsk Qrupunun ləğv olunması barədə ATƏT-ə rəsmi müraciət göndərməlidir. Və yalnız bundan sonra Azərbaycan-Ermənistan yekun sülh sazişinin imzalanması reallığa çevrilə bilər.

Göründüyü kimi, sülh sazişinə nail olmaq üçün Ermənistanın keçməli olduğu daha bir önəmli mərhələ var. Yəqin ki, bu mərhələ də mütləq keçiləcək və Cənubi Qafqaz tezliklə çoxdan gözlənilən sülhə qovuşacaq. Çünki bu prosesin uzadılması Azərbaycana deyil, məhz Ermənistana olduqca ciddi təhlükələr vəd edir. Rəsmi İrəvan son qlobal hadisələrin nəticəsində ABŞ, Avropa Birliyi və Fransanın Ermənistana təhlükəsizlik təminatı vermək imkanında olmadığını artıq anlamağa başlayıb. Və Ermənistana yalnız Azərbaycanla imzalanacaq yekun sülh sazişinin təhlükəsizlik təminatı verə biləcəyi qənaətinə yaxınlaşmaqdadır.