Səfalı Ələkbərov: 20 Yanvar Faciəsi – Bir Xalqın Azadlıq Arzusu
20 Yanvar 1990-cı il tarixində Azərbaycan xalqı tarixində heç vaxt unutmayacağı və heç zaman unudulmayacaq bir faciə ilə üzləşdi. Bu gün, bir xalqın müstəqillik uğrunda apardığı mübarizənin qanlı bir nəticəsi oldu. Sovet İttifaqının rəhbərliyi altında həyata keçirilən bu hərbi təcavüz, yalnız Azərbaycan xalqına deyil, bütün insanlığa qarşı törədilmiş ən böyük cinayətlərdən biridir. Azərbaycan xalqı, 20 Yanvar gecəsi yalnız fiziki deyil, mənəvi və siyasi cəhətdən də sarsıdıcı bir zərbə aldı. Lakin bu faciə, həm də xalqımızın iradəsinin, müstəqillik uğrunda apardığı mübarizənin simvolu oldu.
20 Yanvar Faciəsi – Bir Xalqın Azadlıq Arzusu
1980-ci illərin sonlarından etibarən Sovet İttifaqında ciddi siyasi və iqtisadi dəyişikliklər baş verirdi. Perestroyka və qlasnost siyasətləri ilə Sovetlər Birliyindəki siyasi vəziyyət getdikcə daha da gərginləşirdi. Bu mühitdə, Azərbaycan və digər Sovet respublikalarında azadlıq və müstəqillik tələbləri güclənməyə başlamışdı. Azərbaycan xalqı, uzun illər davam edən sovet rejimi altında olan siyasi, iqtisadi və mədəni məhdudiyyətlərdən azad olmağa, öz müstəqilliyini bərpa etməyə qərar vermişdi.
1989-cu ilin sonlarında, Bakı şəhərində keçirilən mitinqlər və etiraz aksiyaları, xalqın azadlıq və müstəqillik istəyinin bir əlaməti idi. Lakin sovet rəhbərliyi bu istəkləri qəbul etmək istəmirdi və qarşısını almaq üçün zorakılığa əl atmağa qərar verdi. 20 Yanvar gecəsi Sovet İttifaqının hərbi qüvvələri Bakıya daxil olaraq, qanlı bir hərbi əməliyyat həyata keçirdilər. Həmin gecə baş verənlər, sadəcə Azərbaycanın, həm də bütün Cənubi Qafqaz regionunun tarixində ən qanlı səhifələrdən birini təşkil edir.
Misli Görünməmiş Təhlükə və Qanlı Gecə
20 Yanvar gecəsi Bakı şəhərində sovet ordusunun hərbi qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən amansız hücumda, çox sayda mülki şəxs, qadın, uşaq, qoca, gənc həyatını itirdi. Sovet tankları, zirehli döyüş maşınları, silahlar və pulemyotlarla dinc əhaliyə qarşı amansız şəkildə hücum etdilər. Həmin gecə yüzlərlə insan şəhid oldu, minlərlə insan yaralandı və onlarla insan həbs olundu. Bu, yalnız Azərbaycanın daxili məsələsi deyil, bütövlükdə insanlığa qarşı bir hücum idi. Sovet ordusunun törətdiyi bu cinayət, BMT tərəfindən tanınan hərbi cinayət sayılmalı idi, amma dünya ictimaiyyəti bu qətliamı lazımi şəkildə qiymətləndirmədi.
İnsanlığa Qarşı Törədilmiş Cinayət
20 Yanvar faciəsi, sadəcə bir ölkənin və ya bir xalqın başına gələn faciə deyildi. Bu, dünya tarixində çox nadir rastlanan, bir xalqın azadlıq uğrunda mübarizəsinə qarşı törədilmiş qanlı bir cinayət idi. 20 Yanvar, insan hüquqlarına və bəşəri dəyərlərə zidd bir hərəkət idi. Sovet rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən bu hücum, sadəcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, bütün dünyada azadlıq və ədalət istəyən insanlara qarşı yönəlmiş bir təcavüz idi. İnsanların öz talehlərinə, öz hüquqlarına sahib olmaq, dövlətlərini qurmaq istəyinə qarşı verilən bu cavab, Sovet rejiminin totalitarizm və repressiya siyasətinin bir nümunəsi idi.
Xalqın İradəsi və Azadlıq Mübarizəsi
20 Yanvar faciəsi, Azərbaycan xalqının əzmini, müstəqillik uğrunda apardığı mübarizəni əks etdirir. Sovet İttifaqının amansız hücumlarına baxmayaraq, xalqımızın iradəsi sarsılmadı. Aksiyalar, mitinqlər və digər etiraz tədbirləri, Azərbaycanın müstəqillik arzusunun simvoluna çevrildi. Xalqın bu cür qəhrəmanlıq göstərməsi, Sovet İttifaqının süqutuna səbəb olan milli hərəkatın önündə bir mərhələni təmsil edir. 20 Yanvar hadisələri, Azərbaycan xalqının müstəqillik uğrunda apardığı mübarizənin bir mərhələsi kimi tarixə yazıldı.
20 Yanvarın Günü və Azərbaycanın Müstəqilliyinə Gedən Yolu
Bu faciənin yaşanmasından illər keçsə də, 20 Yanvarın mənəvi və siyasi əhəmiyyəti heç zaman azalmamışdır. Bu gün, 20 Yanvar faciəsi yalnız bir qətliam deyil, eyni zamanda Azərbaycan xalqının müstəqillik və azadlıq uğrunda apardığı mübarizənin simvoludur. 20 Yanvarın qurbanları, yalnız öz həyatlarını deyil, həm də Azərbaycanın müstəqilliyini təmin etmək uğrunda fədakarlıq göstərdilər.
Bu gün, 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsi qorunur, onların mübarizəsi və verdikləri şəhidlik rəmzi olaraq Azərbaycanın müstəqillik tarixində əbədi qalacaq. Azərbaycanın müstəqilliyi, 20 Yanvar hadisələrinin verdiyi dərslərin nəticəsidir. Bu faciə, bizə yalnız qanlı bir tarix göstərmədi, həm də müstəqil və azad bir ölkə qurmağın nə qədər vacib olduğunu öyrətdi.
Bu hadisənin dərsləri bu gün də yaşamağa davam edir. Azərbaycan xalqı, 20 Yanvarın verdiyi dərsləri unutmadı və hər zaman azadlığın qiymətini bildi. Bu faciə həm də bütün insanlıq üçün bir dərsdir. Hər bir xalqın, millətin öz hüquqları və azadlıqları uğrunda mübarizə aparmaq haqqı vardır. 20 Yanvar faciəsi, bəşəriyyətin azadlıq və insan hüquqları uğrunda mübarizəsinin bir simvolu olaraq qalacaq.
Bütün bu dəhşətlərə baxmayaraq, Azərbaycan xalqı öz müstəqilliyini əldə etdi və bu gün dünya səhnəsində müstəqil bir ölkə olaraq öz yerini tutur. 20 Yanvarın əziz şəhidlərinin ruhu, Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunmasında və inkişafında yaşamağa davam edir. Onların qanı və canı, Azərbaycan dövlətinin hər zaman güclü, müstəqil və əzəmətli olacağına zəmanət verir.
